Cysterskie układy wodne i ich znaczenie dla kształtowania krajobrazu

Abstrakt

Usytuowanie opactwa w dolinie rzeki, z dość bogatym systemem dopływów uznaje się za zasadę lokacji cysterskich: Bernardus valles, colles Benedictus amabat, Franciscus vicos, magnas Dominicus urbes („Bernard kochał doliny, Benedykt zaś wzgórza, Franciszek miasteczka, Dominik wielkie miasta miłował”). Dolina dawała podstawę rozwoju przestrzennego i prowadzenia gospodarki rolnej w oparciu o żyzne tereny, a w tym specjalizowali się cystersi. W staraniach o podniesienie efektywności produkcji docenili znaczenie wody, nie tylko intensyfikując gospodarkę stawową, ale także czyniąc z wody główną siłę napędową dla urządzeń mechanicznych: młynów, foluszy itp., a więc praktycznie stworzyli nowoczesny wiejski „przemysł” spożywczy, z gorzelnictwem, browarnictwem i solowarstwem włącznie. Współcześnie w krajobrazie pocysterskim, pomimo wielowiekowego, gospodarczego wykorzystywania walorów środowiskowych wciąż jeszcze możemy odnajdywać właściwie funkcjonujące systemy przyrodnicze oraz ślady kompleksowo zagospodarowanych układów wodnych. Zakon poprzez rozwiązania stosowane w swoich dobrach na terenie całej Europy, nie tylko na poziomie gospodarczym i społecznym, ale także ekologicznym, w bardzo charakterystyczny i istotny sposób dokonał przebudowy krajobrazu, znacznie go wzbogacając.

Autorzy

artykuł
Acta Scientiarum Polonorum Formatio Circumiectus
Polski
2018
1
17
45-57
otwarte czasopismo
CC BY-NC-ND Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 4.0
ostateczna wersja opublikowana
w momencie opublikowania
2018-04-01
10
0
0
0