Toksoplazmoza jest chorobą wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii (typ Apicomplexa, rodzina Sarcocystidae). Inwazja zaliczana jest do fakultatywnie heteroksenicznych kokcydioz, ponieważ cykl rozwojowy może zachodzić z udziałem jednego żywiciela lub większej ich liczby. Inwazjologia toksoplazmozy jest złożona. Pasożyt może zarazić praktycznie wszystkie stałocieplne zwierzęta, łącznie ze ssakami morskimi, ptakami i ludźmi. Żywicielami ostatecznymi są koty domowe i inne kotowate. Pozostałe gatunki zwierząt, w tym psy, pełnią rolę żywicieli pośrednich, w których tkankach pasożyt jest w stanie rozmnażać się bezpłciowo. Co ciekawe, zjawisko to może dotyczyć także kotów w przebiegu postaci pozajelitowej.